• STRONA GŁÓWNA
• PREHISTORIA
• HISTORIA
• MODELE
• WOJSKO
• SPORT
• PODRÓŻE
• MECHANIKA
• ROZMAITOŚCI
• BIBLIOTEKA
• GALERIA
• FILMY
• FORUM
• USŁUGI
• LINKI

Wróć do: HISTORIA

Motocykle z Kowrowa - cz. I

Historia fabryki w Kowrowie sięga czasów pierwszej wojny światowej. W roku 1916 w Piotrogrodzie utworzono Pierwsze Rosyjskie Towarzystwo Akcyjne Zakładów Zbrojeniowych, którego zadaniem była realizacja oferty duńskiego syndykatu "Dansk Rekilriffel Syndikat", dotyczacej budowy w centrum Rosji nowych zakładów produkujących broń palną.

27 sierpnia 1916 r. rozpoczęto budowę pierwszych wydziałów Kowrowskich Zakładów Zbrojeniowych. Tę datę uznaje się za dzień narodzin fabryki (imię W.A.Diegtiariowa nosi ona od 1949 roku). 12 sierpnia 1917 r. oddano armii pierwsze wyprodukowane tam karabiny typu Madsen.

Początki zakładu związane są z postacią wybitnego konstruktora, W.G.Fiodorowa (1874-1966, w Kowrowie pracował w latach 1918-1931), wynalazcy pierwszego karabinu automatycznego, oraz jego najbliższego ucznia i współpracownika, W.A.Diegtiariowa (1880-1949, w Kowrowie w latach 1918-1949). Do Kowrowa skierowało ich główne dowództwo wojsk artyleryjskich na początku roku 1918, w momencie krytycznym dla młodego zakładu, gdy jego poprzedni właściciele podjęli decyzję o zakończeniu produkcji i zamknięciu fabryki. Fiodorow i Diegtiariew zdołali uratować zakład i rozwinąć w nim produkcję broni rodzimej konstrukcji. W roku 1919 zakład znacjonalizowano. W roku 1921 Fiodorow utworzył w nim pierwsze w kraju biuro projektowe, zajmujące się konstruowaniem automatycznej broni strzeleckiej.

Podczas drugiej wojny światowej kowrowskie zakłady były jednym z głównych dostawców broni strzeleckiej dla Armii Czerwonej. Produkowały one pistolety maszynowe PPSz-41, ręczne karabiny maszynowe DP, ciężkie karabiny maszynowe SG-43, rusznice przeciwpancerne PTRD i PTRS, działka lotnicze SzWAK. Przez wszystkie lata wojny zakłady wyprodukowały łącznie 1 milion 200 tysięcy sztuk broni strzeleckiej. W kowrowskich zakładach przeszli drogę od szeregowego robotnika do konstruktora: W.A.Diegtiariow, S.G.Simonow, G.S.Szpagin. Za wzorowe wypełnienie powierzonych zadań zakład odznaczono orderem Pracy Czerwonego Sztandaru, a w 1945 r. - orderem Lenina.

Po zakończeniu wojny, zakłady w Kowrowie, podobnie jak wiele innych fabryk zbrojeniowych, częściowo zajęły się produkcją dla potrzeb cywilnych. W ZSRR podjęto wtedy między innymi decyzję o rozpoczęciu na dużą skalę produkcji motocykli w oparciu o wyposażenie i dokumentację niemieckich zakładów motocyklowych, pozyskaną w ramach reparacji wojennych. Jednym z prototypów wybranych do produkcji stał się motocykl DKW RT125 - jeden z najlepszych lekkich motocykli w owym okresie. Jego produkcję zlecono zakładom w Moskwie (model "Moskwa" M1A) i w Kowrowie (K-125). 7 marca 1946 r. dyrektor zakładów W.I.Fomin wydał polecenie zorganizowania produkcji motocyklowej. Jej kierownikiem został A.P.Pawłow. Montaż motocykli zorganizowano w tym samym oddziale, w którym i dziś znajduje się główna taśma produkcyjna.

W roku 1946 wyprodukowano 286 motocykli marki K-125 ("Kowrowski", 125 cm3). Jednocylindrowy dwusuwowy silnik posiadał dwukanałowe pętlowe przepłukiwanie, pozwalające na zrezygnowanie z charakterystycznego dla dwusuwów lat 30-tych występu-deflektora na tłoku. Żeliwny cylinder i głowica z lekkiego stopu mocowane były do odlanego ze stopu aluminium karteru za pomocą długich szpilek, przechodzących przez cylinder. Trzystopniowa skrzynia biegów mieściła się w jednym bloku z silnikiem. Tylne koło zamocowane było sztywno w spawanej rurowej ramie, natomiast przednie otrzymało trapezowe zawieszenie. Źródłem prądu była 6-woltowa prądnica prądu stałego o mocy 35 W i akumulator 3-MT-7, a podstawowe urządzenia instalacji elektrycznej - regulator samoczynny, cewka zapłonowa i przełącznik centralny - mieściły się w puszce pod siedzeniem.

Wkrótce po uruchomieniu seryjnej produkcji K-125 powstały jego warianty sportowe, przeznaczone do wyścigów crossowych i torowych, a opracowane samodzielnie przez zakładowych kierowców i specjalistów. Już w roku 1947 zakład zaczął otrzymywać zamówienia od klubów sportowych, a w r. 1948 specjalnie przygotowany motocykl K-125 okazał się zwycięską maszyną mistrzostw ZSRR w motocrossie.

Usprawnienia motocykli sportowych stały się również impulsem dla modernizacji produkcji seryjnej. I tak, teleskopowy widelec pojawił się po raz pierwszy w motocyklu sportowym K-125S1. W roku 1950 wypuszczono partię maszyn crossowych K-125S2 z teleskopowym zawieszeniem przednim i wahaczowym - tylnym. A w roku 1952 seryjny K-125 zastąpiono zmodernizowanym K-125M z przednim teleskopowym widelcem amortyzowanym hydraulicznie.

W roku 1954 utworzono przy zakładzie specjalne konstruktorskie biuro motocyklowe (SKB). Dwa lata później podjęto seryjną produkcję modelu K-55. Dzięki zastosowaniu nowego gaźnika i ulepszonego tłumika udało się podwyższyć jego moc z 4,25 do 4,75 KM. Tylne koło otrzymało wreszcie miękkie zawieszenie wahaczowe. Oprócz tego, pogłębiono błotniki i powiększono ożebrowanie cylindra, poprawiając jego chłodzenie.

W roku 1958 model ten zastąpiono kolejnym: K-58. Wyposażono go w zbiornik paliwa o nowym kształcie i zwiększonej pojemności, silnik o mocy 5 KM, a także instalację elektryczną prądu zmiennego bez akumulatora. W lampie głównej zamontowano prędkościomierz, sygnał dźwiękowy i stacyjkę. Zmieniono mechanizm wyłączania sprzęgła, tłumik, konstrukcję tylnego zawieszenia, w tylnej części ramy zamontowano osłony, a po lewej stronie - skrzynkę narzędziową. Motocykl ten, produkowany do roku 1960, był ostatnim z kowrowskich potomków DKW RT125.

W 1955 roku zespół biura konstruktorskiego rozpoczął prace nad maszyną nowej klasy - 175 cm3, a już rok później zmontowano prototypowy egzemplarz motocykla K-175, który przedstawiono na wystawie zorganizowanej z okazji XX Zjazdu KPZR. Był to całkowicie nowy model z silnikiem o mocy 8 KM i krótkim skoku tłoka (średnica cylindra 61,75 mm x skok tłoka 58 mm), z cylindrem ze stopu aluminium i żeliwną tuleją. Zgodnie z modną wtedy tendencją, tylną część ramy zabudowano osłonami, osłonę otrzymał również gaźnik. Całość uzupełniały 16-calowe koła, całkowicie zakryty łańcuch i dwumiejscowa kanapa. Ze starego modelu K-55 zapożyczono trzystopniową skrzynię biegów, zawieszenie i instalację elektryczną prądu stałego z akumulatorem. Motocykl ten w swej początkowej wersji przypominał do złudzenia "Jawę 250" model 353 z roku 1955 z jednocylindrowym silnikiem o pojemności 248 cm3. Jedyne różnice to resorowany przedni błotnik, przymocowany do dolnej półki i osłon przedniego zawieszenia. Silniki były również bliźniaczo do siebie podobne, różniły się jedynie rozmiarami i wystającym w bok dekompresorem. Motocykl posiadał półautomatyczne sprzęgło, nigdy wcześniej ani później nie stosowane w kowrowskich motocyklach. Różnił go natomiast od Jawy unowocześniony układ wydechowy. Wyprodukowano zaledwie ok. 400 sztuk tej wersji motocykla. Później zmieniono kształt zbiornika i lampy przedniej. Oficjalnym powodem zmian były trudności technologiczne przy produkcji zbiornika o kształcie kropli. Seryjną produkcję K-175 podjęto w 1957 roku, wtedy też motocykl zaprezentowano na wszechzwiązkowej wystawie przemysłowej.

W roku 1959 K-175 zastąpiono nowym modelem: "Kowrowiec-175A". Różnił się on przede wszystkim czterostopniową skrzynią biegów i zmienionym mechanizmem wyboru przełożenia. W konsekwencji zmieniono też karter silnika. Przełożenie przekładni tylnej zmniejszono z 3,14 do 2,93. Silnik pozostał praktycznie bez zmian, lecz powiększono średnicę filtru powietrza i zamocowano go bezpośrednio na króćcu ssącym. Zastosowano instalację elektryczną z iskrownikiem-prądnicą, bez akumulatora (pojawiła się ona już wcześniej w niektórych K-175).

Na zbiorniku motocykli pojawił się nowy emblemat - dwa zajączki. Trafiły tu z herbu Kowrowa.

W sierpniu 1960 r. zakłady im. W.A.Diegtiariowa świętowały ważne wydarzenie: z taśmy produkcyjnej zjechał milionowy motocykl. "Kowrowiec-175A" z pamiątkowym napisem pozostał jako eksponat w zakładowym muzeum.

Konstrukcję nowego motocykla wciąż udoskonalano. W 1962 roku wszedł do produkcji model "Kowrowiec-175B" z gaźnikiem K-36, silnikiem o mocy 9 KM, i nową prądnicą prądu zmiennego (G-401). Dzięki nowemu gaźnikowi ustabilizowała się praca silnika na niskich obrotach, jak również zmniejszyło się zużycie paliwa. Teraz motocykl przy prędkości 60 km/h spalał nie 3,2, a 2,9 litra na 100 km. Zmiany w konstrukcji tłumików wyciszyły pracę maszyny. Wadą nowego modelu było niefortunne usytuowanie filtru powietrza, połączonego z tłumikiem szumu ssania i umieszczonego w pobliżu tylnego koła, które - niczym pompa - wpychało do niego kurz i zanieczyszczenia, co w rezultacie znacznie skracało żywotność cylindra.

Produkcja "Kowrowca-175B" nie trwała długo. Już rok później zastąpił go zmodernizowany "Kowrowiec-175W". Wypuszczono pewną ilość nowych maszyn z żeliwnym cylindrem i pojedynczą rurą wydechową, choć częściej spotykana była wersja z dwiema rurami. Zmodernizowano silnik, filtr powietrza przeniesiono pod siedzenie. Wprowadzono też szereg drobniejszych ulepszeń, takich jak powiększenie kanapy, podświetlenie skali prędkościomierza, bardziej komfortowe przednie zawieszenie.

---

---